Natural Killer Cell หรือ NK Cell เป็นเซลล์เม็ดเลือดขาวของร่างกายที่มีคุณสมบัติในการทำลายเซลล์มะเร็ง ทางการแพทย์พบว่าการลดลงของจำนวน (NK Cell Count) หรือ ความสามารถในการทำลายเซลล์มะเร็งของ NK Cell ( NK Activity) มีความเกี่ยวข้องกับมะเร็งหลายชนิดตามตาราง
ปัจจุบันทางการแพทย์สามารถตรวจ NK Cell Count และ NK Cell Activity ได้ เพื่อประเมินความสามารถในการทำลายเซลล์มะเร็งของแต่ละบุคคล โดยผู้ที่จะได้ประโยชน์จากการตรวจคือ
- ผู้ที่มีความเสี่ยงในการเกิดมะเร็ง ได้แก่ การใช้ชีวิตที่มีความเสี่ยง เช่นดื่มเหล้า สูบบุหรี่ เครียด พักผ่อนไม่พอ นำ้หนักเกิน หรือมีประวัติมะเร็งในครอบครัว
- ผู้ที่เป็นมะเร็งดังตารางข้างต้น
ผลการตรวจ NK Cell
- ค่าตํ่ากว่าค่าอ้างอิง บ่งชี้ว่าประสิทธิภาพของเซลล์ที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันอยู่ในสภาวะตํ่า อาจเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น
– ผู้ป่วยมะเร็งหรือบุคคลที่มีสมาชิกในครอบครัวมีประวัติเป็นมะเร็ง
– รูปแบบการดําเนินชีวิต (Lifestyle) ไม่เหมาะสม เช่น การสูบบุหรี่จัด, อดนอนหรือ พักผ่อนไม่เพียงพอ (น้อยกว่า 7 ช.ม. ต่อวัน), มีภาวะเครียดสูง, นํ้าหนักตัวเกิน มาตรฐาน
– ผู้ที่มีภาวะโภชนาการไม่ดี เช่น รับประทานอาหารบางประเภทไม่เพียงพอ เช่น อาหารจําพวกผักผลไม้, โปรตีนจากถั่ว
– ผู้ที่ได้รับยาบางประเภท เช่น ยากดภูมิคุ้มกัน, ยาเคมีบําบัด
– ผู้ป่วยหลังผ่าตัด
– ผู้ป่วยด้วยโรคบางอย่าง เช่น ผู้ป่วย Perforin deficiency, NEMO mutation
- ค่าปกติ บ่งชี้ว่า ประสิทธิภาพของเซลล์ที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันอยู่ในสภาวะปกติ
- ค่าสูงกว่าค่าอ้างอิง เซลล์ที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันดูเหมือนจะมีการทํางานที่มากกว่าปกติ บ่งชี้ว่า เซลล์ที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันมีประสิทธิภาพที่ดี อย่างไรก็ตาม อาจจะบ่งชี้ว่าร่างกายมีการติดเชื้อหรือมี ความเสี่ยงที่จะพัฒนาเป็นโรคที่สัมพันธ์กับอายุ (Age-related disease) เช่น Alzheimer’s disease.
ทำอย่างไรถ้าผลการตรวจพบว่า NK Cell และ NK Activity มีค่าต่ำกว่าปกติ
- ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการดำเนินชีวิต
- รับประทานอาหารที่มีผลต่อ NK Cell ได้แก่ อาหารที่มีเบต้าแคโรตีน วิตามินซี และวิตามินอี อาหารจำพวกเห็ด รวมทั้งรับประทานอาหารเสริมที่มีผลต่อการเพิ่มภูมิคุ้มกัน
- ใช้ขั้นตอนการรักษาของ Cytokine Induced Killer Cell เพื่อเป็นการกระตุ้นการทำงานของ NK Cell โดยใช้ NK Cell ของผู้รับการรักษา (โดยการเจาะเลือด) ส่งเข้าขบวนการขั้นตอนทางการแพทย์ด้วยการกรัตุ้นด้วย cytokine ประมาณ 2 สัปดาห์ และนำมาฉีดกลับให้ผู้รับการรักษา สำหรับผู้ป่วยมะเร็งควรฉีดอย่างน้อย 6 ครั้ง ห่างกันทุก 2 สัปดาห์ สำหรับกลุ่มเสี่ยงมะเร็งหรือภูมิคุ้มกันน้อยควรฉีดอย่างน้อย 4 ครั้ง ห่างกันทุก 2 สัปดาห์
เอกสารอ้างอิง
- Imai K, Matsuyama S, Miyake S, Suga K, Nakachi K. Natural cytotoxic activity of peripheral-blood lymphocytes and cancer incidence: an 11-year follow-up study of a general population. Lancet. 2000 Nov 25; 356(9244):1795-9.
- T. Sutlu & E. Alici, Natural killer cell-based immunotherapy in cancer: current insights and future prospects, J Intern Med. 2009 Aug;266(2):154-81
Dewan MZ1, Takada M, Terunuma H, Deng X, Ahmed S, Yamamoto N, Toi M., Natural killer activity of peripheral-blood mononuclear cells in breast cancer patients. Biomed Pharmacother. 2009 Nov;63(9):703-6